Ντελόρμ, Φιλμπέρ

(Philibert Delorme ή De L ’Orme, Λιόν περ. 1510 – Παρίσι 1570). Γάλλος αρχιτέκτονας. Μαζί με τον Ζαν Μπιλάν και τον Πιερ Λεσκό θεωρείται από τους κυριότερους δημιουργούς του αναγεννησιακού ρυθμού στη Γαλλία. Στις οικοδομές του πατέρα του είχε την ευκαιρία να παρακολουθήσει τους τρόπους της οικοδομικής, ενώ παράλληλα απέκτησε ευρεία λογοτεχνική και επιστημονική παιδεία. Παρέμεινε στη Ρώμη από το 1533 έως το 1536. Εκεί μελέτησε τα αρχαία και σύγχρονα μνημεία (του Ντονάτο Μπραμάντε, του Αντόνιο ντα Σανγκάλο κ.ά.) και έγινε μέλος της Βιτρουβιανής Ακαδημίας. Επιστρέφοντας στη Γαλλία, άρχισε την κατασκευή του πύργου του Σεν-Μορ-ντε-Φοσέ κοντά στο Παρίσι (1544) που έχει καταστραφεί αλλά είναι γνωστός από τα σχέδια του Ζακ Αντρέ ντι Σερσό (Τα σπουδαιότερα κτίρια της Γαλλίας) και από το 1547 έως το 1552 πήρε μέρος στις εργασίες της ανέγερσης του πύργου του Ανέ (Ερ-ε-Λουάρ), για τη Ντιάν ντε Πουατό, από τον οποίο σώζονται το κεντρικό θύρωμα, η αριστερή πτέρυγα και η περίκεντρη εκκλησία με τον ημισφαιρικό τρούλο. Ονομάστηκε ανακτορικός αρχιτέκτονας από τον Ερρίκο B’ και σχεδίασε το αρχιτεκτονικό μέρος του ταφικού μνημείου του Φραγκίσκου Α’ στην εκκλησία Σεν Ντενί, εμπνευσμένο από τις ρωμαϊκές θριαμβευτικές αψίδες. Άλλα έργα του υπάρχουν στο Σεν-Ζερμέν-αν-Λε, στο Βιλέ-Κοτερές, στο Σενονσό και στο Φοντενεμπλό (αίθουσα του Ερρίκου B’ και κεντρικό περίπτερο της αυλής του Άσπρου Αλόγου). Από το 1564 έως τον θάνατό του εργαζόταν στην κατασκευή του πύργου του Κεραμεικού για την Αικατερίνη των Μεδίκων, που ολοκληρώθηκε από το Ζαν Μπιλάν και καταστράφηκε το 1871. Ο Ν. υπήρξε και μεγάλος δοκιμιογράφος στον αιώνα του. Στα έργα του (Νέοι τρόποι καλών και φθηνών κατασκευών του 1561 και Ο Πρώτος τόμος της αρχιτεκτονικής του 1567), εκτός από τη διατύπωση νέων κατασκευαστικών συστημάτων, εκθέτει και τις αισθητικές ιδέες του που συνδυάζουν τη μίμηση του αρχαίου με τη διακήρυξη της ελευθερίας της φαντασίας του καλλιτέχνη. Δείγματα αυτής της ελευθερίας έδωσε ο Ν. στα κτίριά του, όπου οι αναμνήσεις της αρχαιότητας και οι πιο ποικίλες αναγεννησιακές ιδέες, που έφταναν κατά κύματα από την Ιταλία με τη μορφή πια του μανιερισμού, προσαρμόζονται στις πρακτικές και αισθητικές απαιτήσεις ενός διαφορετικού περιβάλλοντος και στις αντιλήψεις που επικρατούσαν στη δεύτερη πεντηκονταετία του 16ου αι. Το μεγάλο θύρωμα του πύργου του Ανέ, που καταακευάστηκε μεταξύ 1547-1552.